Το μωρό σας μπορεί να επικοινωνήσει μαζί σας πολύ πριν πει την πρώτη του λέξη! Το κλάμα, το χαμόγελο και οι κινήσεις ενός μωρού, σας βοηθούν να κατανοήσετε τις ανάγκες του. Μάθετε πώς επικοινωνούν τα παιδιά και τι να κάνετε όταν υπάρχουν ανησυχίες για καθυστερήσεις στην ανάπτυξη.

Ορόσημα κατά τα πρώτα 2 χρόνια

Τα παιδιά αναπτύσσονται με διαφορετικούς ρυθμούς, αλλά συνήθως είναι σε θέση να κάνουν ορισμένα πράγματα σε ορισμένες ηλικίες. Ακολουθούν γενικά αναπτυξιακά ορόσημα. Λάβετε υπόψη ότι είναι μόνο οδηγίες. Εάν έχετε οποιεσδήποτε ερωτήσεις σχετικά με την ανάπτυξη του μωρού σας, ρωτήστε τον παιδίατρό σας—όσο νωρίτερα τόσο το καλύτερο. Ακόμη και όταν υπάρχουν καθυστερήσεις, η έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να κάνει σημαντική διαφορά.

Μέχρι το 1 έτος τα περισσότερα μωρά :

• Αναζητoύν και εντοπίζουν από πού προέρχεται ένας ήχος.
• Απαντούν στο όνομά τους τις περισσότερες φορές όταν τα καλείτε.
• Κουνούν το χέρι τους για αντίο.
• Κοιτάξουν πού δείχνετε όταν λέτε, “Κοίτα το _________.”
• Μουρμουρίσουν «μπα-μπα» στον μπαμπά και «μα-μα» στη μαμά.
• Λένε τουλάχιστον 1 λέξη.
• Τοποθετούν το δείκτη σε αντικείμενα που θέλουν τα οποία δεν είναι προσβάσιμα ή κάνουν ήχους ενώ τα δείχνουν.

Μεταξύ 1 και 2 ετών τα περισσότερα νήπια : 

• Ακολουθούν απλές εντολές, πρώτα όταν ο ενήλικας μιλάει και χειρονομεί, και μετά μόνο με λέξεις.
• Παίρνουν αντικείμενα από άλλο δωμάτιο όταν τους ζητηθεί.
• Δείχνουν μερικά μέρη του σώματος όταν σας ζητηθεί.
• Τοποθετούν το δείκτη σε ενδιαφέροντα αντικείμενα ή γεγονότα για να σας κάνουν να τα δείτε και εσείς.
• Φέρνουν πράγματα για να σας δείξουν.
• Δείχνουν τα αντικείμενα ώστε να τα ονομάσετε.
• Απολαμβάνουν την προσποίηση (για παράδειγμα, προσποιούνται ότι μαγειρεύουν)
• Χρησιμοποιούν χειρονομίες και λέξεις μαζί σας ή με ένα αγαπημένο λούτρινο ζωάκι ή κούκλα.
• Μαθαίνουν  1 νέα λέξη την εβδομάδα μεταξύ 1,5 και 2 ετών.

Μέχρι την ηλικία των 2 ετών τα περισσότερα νήπια :

• Δείχνουν πολλά μέρη του σώματος και κοινά αντικείμενα.
• Δείχνουν μερικές εικόνες σε βιβλία.
• Ακολουθούν τις εντολές ενός βήματος χωρίς μια χειρονομία όπως “Βάλτε το φλιτζάνι σας στο τραπέζι”.
• Είναι σε θέση να πουν περίπου 50 έως 100 λέξεις.
• Επαναλαμβάνουν πολλές φράσεις 2 λέξεων.
• Ίσως λένε μερικές προτάσεις 3 λέξεων όπως “Θέλω χυμό” ή “Πάμε αντίο”.
• Γίνονται κατανοητός από τους άλλους (ή από τους ενήλικες) περίπου τις μισές φορές.

Όταν τα ορόσημα καθυστερούν

Εάν η ανάπτυξη του παιδιού σας φαίνεται καθυστερημένη ή παρουσιάζει κάποια από τις συμπεριφορές στην παρακάτω λίστα, ενημερώστε τον παιδίατρό σας. Μερικές φορές οι γλωσσικές καθυστερήσεις συμβαδίζουν μαζί με αυτές τις συμπεριφορές. Επίσης, ενημερώστε τον παιδίατρο εάν το μωρό σας σταματήσει να μιλάει ή να κάνει πράγματα που συνήθιζε να κάνει.

→ Δεν θέλει τις αγκαλιές όπως τα άλλα μωρά

→ Δεν σας επιστρέφει ένα χαρούμενο χαμόγελο

→ Δεν φαίνεται να παρατηρεί αν βρίσκεστε στο δωμάτιο

→ Δεν φαίνεται να παρατηρεί συγκεκριμένους θορύβους (για παράδειγμα, φαίνεται να ακούει μια κόρνα αυτοκινήτου ή ένα νιαούρισμα μιας γάτας, αλλά όχι όταν φωνάζετε το όνομά του)

→ Συμπεριφέρεται σαν να βρίσκεται στον δικό του κόσμο

→ Προτιμά να παίζει μόνο του 

→ Δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται ή να παίζει με παιχνίδια, αλλά του αρέσει να παίζει με αντικείμενα στο σπίτι

→ Έχει έντονο ενδιαφέρον για αντικείμενα που συνήθως δεν ενδιαφέρουν τα μικρά παιδιά (για παράδειγμα, προτιμούν να έχουν μαζί τους φακό ή στυλό παρά ένα λούτρινο ζωάκι ή μια αγαπημένη κουβέρτα)

→  Δεν φαίνεται να φοβάται τίποτα

→ Δεν φαίνεται να αισθάνεται πόνο με τυπικό τρόπο

→ Χρησιμοποιεί λέξεις ή φράσεις που είναι ασυνήθιστες για την κατάσταση ή επαναλαμβάνει σενάρια από την τηλεόραση

Καθυστερήσεις στη γλώσσα

Οι καθυστερήσεις στη γλώσσα είναι οι πιο συνηθισμένοι τύποι αναπτυξιακής καθυστέρησης. Ένα στα 5 παιδιά  μαθαίνει να μιλάει ή να χρησιμοποιεί λέξεις αργότερα από τα άλλα παιδιά της ηλικίας του. Μερικά παιδιά παρουσιάσουν επίσης προβλήματα συμπεριφοράς επειδή απογοητεύονται όταν δεν μπορούν να εκφράσουν αυτό που χρειάζονται ή θέλουν. Οι απλές καθυστερήσεις ομιλίας είναι συνήθως προσωρινές και μπορούν να επιλυθούν από μόνες τους ή με λίγη επιπλέον βοήθεια από την οικογένεια. Είναι σημαντικό να ενθαρρύνετε το παιδί σας να σας «μιλάει» με χειρονομίες ή ήχους και να περνάτε χρόνο παίζοντας, διαβάζοντας και μιλώντας με το βρέφος ή το νήπιό σας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το παιδί σας θα χρειαστεί περισσότερη βοήθεια από έναν εκπαιδευμένο επαγγελματία, έναν λογοθεραπευτή, για να μάθει να επικοινωνεί. Μερικές φορές οι καθυστερήσεις μπορεί να είναι ένα προειδοποιητικό σημάδι ενός πιο σοβαρού προβλήματος που μπορεί να περιλαμβάνει απώλεια ακοής, αναπτυξιακή καθυστέρηση σε άλλους τομείς ή ακόμα και διαταραχή του αυτιστικού φάσματος(ΔΑΦ). Οι γλωσσικές καθυστερήσεις στην πρώιμη παιδική ηλικία θα μπορούσαν επίσης να είναι σημάδι μαθησιακού προβλήματος που μπορεί να μην διαγνωστεί μέχρι τα σχολικά χρόνια. Είναι σημαντικό να αξιολογήσετε το παιδί σας εάν ανησυχείτε για τη γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού σας.

Απευθυνθείτε στον παιδίατρό σας εάν έχετε ανησυχίες

Ο φυσιολογικός ρυθμός ανάπτυξης ποικίλλει ευρέως, καθιστώντας έτσι δύσκολη τη διάκριση μεταξύ φυσιολογικών και μη φυσιολογικών προτύπων ανάπτυξης με βάση/γνώμονα μεμονωμένα στιγμιότυπα ενός παιδιού. Καθώς οι διάφορες ικανότητες εξελίσσονται παράλληλα με τη διαδικασία της ανάπτυξης , όσο περισσότερο απέχει ένα παιδί από το μέσο όρο, τόσο περισσότερο αυξάνονται και οι πιθανότητες να εμφανίζει/παρουσιάζει κάποια διαταραχή της ανάπτυξης που μπορεί να οφείλεται σε οργανική, λειτουργική ή περιβαλλοντική αιτία. Μερικές φορές χρειάζονται περισσότερες πληροφορίες για το παιδί σας προτού ο παιδίατρος μπορέσει να αντιμετωπίσει τις ανησυχίες σας.  Εάν κατά την νευρολογική ή/και την αναπτυξιακή εκτίμηση παρουσιαστούν περαιτέρω ενδείξεις που εγείρουν ανησυχίες, υπάρχει δυνατότητα παραπομπής σε εξειδικευμένο παιδοαναπτυξιολόγο.